Wielki Format - fotografowanie i technika.

[trumil9]

Roman, zrobisz jak bedziesz chcial ale ja bym zaczal od zwyklych szitek 4x5 i wolania bez ciemni.
Potrzebujesz tylko male pomieszczenie aby przelozyc szitki z holderow do "koreksu", a reszte robisz przy normalnym swietle. Ja po wielu poszukiwaniach wybralem HP combiplan, Ty masz w tej chwili do wyboru albo rzucic sie na drogie systemy do wolania 4x5, kupic uzywany HP Kombiplan( po uszczelnieniu mozna przewracac) lub kturys z bedacych na rynku tankow lub drumow przystosowac do wolania akutacyjniego albo na "spocznij". Najwazniejsze aby tank czy drum jaki masz byl szczelny i nie puszczal ani swiatla ani plynow. Jezeli puszcza plyny pod pokrywka to mozesz wolac bez przewracania. Wazne jest aby to cos dawalo Ci mozliwosc wlewania/wylewania chemi czy wody bez ciemni. Istotne jest takze aby szybko oproznic tank/drum po wolaniu aby jak najszybciej przerwac inaczej nie zatrzymujesz natychmiast wolania w okreslonym czasie. Pozniej czyli w polowie utrwalania obecnosc swiatla w pomieszczeniu juz nie jest tak bardzo istotna.
Ja stosuje rodinal w duzym rozcienczeniu przy dlugim (ponad 20 min) wolaniu na spocznij z kilkoma wolnymi przewrotkami. Rodinal jest dobry bo wolanie w nim ma bardzo duza rozpietosc temperatur (16-22 st Celcjusza), wazne jest tylko, zeby nie bylo gwaltownych skokow temperatury. Jest tani i jest jednorazowy co tez jest wygodne bo zajmuje tyle miejsca co butelka i nie przeterminowuje sie. Ma wade polegajaca na produkcji duzego ziarna jezeli za bardzo sie macha ale jest to istotne przy malym obrazku, juz na srednim to przestaje byc wazne. Sprawdz PW

[sweetek]

do wołanie 4x5 polecam w naszych warunkach koreksy Jobo z serii 2500 i do tego spirale 2509N, daje to możliwość wołania 4x5, 9x12. Szitki wchodzą bardzo "przyjemnie" - ciężko jest coś porysować lub włożyć szitki tak aby jedna weszła na drugą. Uzywkę na alledrogo można kupić w okolicach 150-200 zł. Daje się ręcznie wołać zarówno bez mieszania (rodinal) jak i mieszając ciągle (jak w procesorze).
Albo znajdź kogoś kto w twoim miejscu ma procesor z rolkami do 4x5 i dogadaj się niech ci woła, ja wołam dla 2 znajomych,

[trumil9]

Tyle ze Roman mieszka w stanach. I tutaj komplet moze kosztowac okolo $200+ co jest po prostu drogo, za kwoty ponizej $50 mozna dostac uzywane tanki, gdzie mozna wywolac do 12 szitek na raz. Ja kupilem dlatego combiplan, ze byl relatywnie tani i wsrod roznych opinii zdecydowania przewazaly dobre. Czesc negatywnych opinii wynikala z nieprzeczytania (lub braku zrozumienia tresci) instrukcji obslugi tanku przez uzytkownikow. Ze cieknie pod pokrywka i, ze bardzo wolno oproznia sie sie tank z chemii co jest wlasnie niedobre przy konczeniu wolania. Rzeczywiscie jak korek jest nie wyjety to podcisnienie w srodku wstrzymuje chemie przed wyplywem i na zamknietym korku wyciekanie chemii trwa 2 minuty. Jak sie wyjmie korek to rodilnal splywa do 10 s. Nieszelnosc pod pokrywka likwiduje sie przez dodatkowe docisniecie i jak kliknie to tank jest juz szczelny. Jest jedna sprawa ze sprzetem do ciemni. Uszkodzonej czesci plastikowej nie mozna naprawic w wiekszosci przypadkow gdzie chodzi o szczelnosc na swiatlo i wycieki plynu. Wiec wchodzenie w drogie rzeczy nie ma po prostu sensu. A swoja droga to teraz ogladalem ceny na ebay i rzeczy robione przez Jobo podrozaly 100% albo i wiecej. 1520 kupowalem za $47 a teraz ceny znacznie przekraczaja $100. Ale z rozbawieniem czytam, ze jednak cos w Polsce do fotografii jest tansze, zazwyczaj jest odwrotnie.

[rOOmak]

Dzięki Wojtku za pomoc. Już zamówiłem jeden tank.
Co do Jobo to możliwe że ceny spadną ponieważ jest zapowiedziany nowy Jobo CCP3. 2000GBP to nie mała kwota ale może starsze wersje na ebaju potanieją.

[sweetek]

O.. faktycznie... nawet nie popatrzyłem...
W naszym kraju to jobo generalnie jest chyba najlepszym rozwiązaniem. CP2 kupiłem używane za 500 zł z koreksem 2500. Tak więc za coś co utrzymuje stałe parametry jest ceną bardzo niską.U was podejrzewam, że cena transportu przewyższyłaby cenę urządzenia. Macie łatwiejszy dostęp do filmów i sprzętu generalnie.

[trumil9]

Ten tekst jest zerzniety z innej strony, ale to moja strona wiec jestem w stosunku do autora w porzadku

W sieci jest chyba kilkadziesiat setek roznych stron omawiajacych i pokazujacych jak wywolywac czarno-biale negatywy. Sa perfekcjonisci, ktorzy potrafia tak sugestywnie opowiadac o kreceniu/przewracaniu/obracaniu/akutacji - podajac czasy do 1/100 sekundy, ze "przecietnyinteligentny" dochodzi do wniosku, ze wywolywanie BW jest na pewno projektem przerastajacym jego zadanie. Albo wymaga studiow podyplomowych. W rzeczywistosci jest to proste jak .............. (wypelnic wg wlasnych upodoban). Moja idea bylo przedstawienie procesu uzyskiwania poprawnego wolania negatywu we wszystkich formatach. Wlasnie tak. Wiec beda zdjecia do nich komentarz a reszta - czasy, jakie stezenia chemii - sami sobie poszukajcie.

Do wywolania czarno bialego negatywu jest potrzebny przede wszystkim negatyw. A zeby go miec potrzebna jest umiejetnosc robienia zdjec. O tym sa filmiki na youtube i poradniki typu jak sie nauczyc fotografowac w 24 godziny.

Gdy juz mamy negatyw to potrzebne sa nam:

1. wywolywacz (developer)
2. przerywacz (stopper)
3. utrwalacz (fixer)

Ad.1 uzywam Rodinal robiony przez Agfa. Rodinal zawiera sole potasowe, jest trucizna, osoby, ktore sa alergikami i sa wrazliwe na chemie powinny stosowac rekawiczki gumowe lub winylowe.

Ad. 2 jako przerywacza stosuje zawsze roztwor octu. Inni przerywaja woda, rozpuszczonym kwaskiem cytrynowym, ja lubie ocet i juz

Ad 3. moj utrwalacz to Ilford Rapid Fixer - tez trucizna, wroc do Ad 1 jezeli chodzi o zachowanie bezpieczenstwa

Plukanie. Plukanie odbywa sie w procesie wywolywania 3-krotnie Ja robie 4 krotnie.

Wstepne, przerywajace, koncowe, finish. Wstepne to namoczenie negatywu. Bez wzgledu czy to 35mm (podobno nie potrzeba) czy wieksze formaty (potrzeba) plucze negatywy w koreksie lub drumie przez 3 minuty przed rozpoczeciem wywolywania. Przerywajace robie 30 sekundowe po wylaniu wywolywacza a przed aplikowaniem utrwalacza. Koncowe plukanie jest 30 minutowe, na zakonczenie 30 sekundowe dodatkowe plukanie z uzyciem roztwowu kilku kropel Kodak Photo-Flo 200. Moim zdaniem jest to wazne aby uzyc profesjonalnej chemii do tego krotkiego plukania. Sa tam substancje antygrzybiczne, dzialajace antystatycznie, ktorych nie maja alternatywne srodki jak sama woda, szampony, plyny do mycia naczyn. Opakowanie niecale pol litra koncentratu starczy mi do konca zycia. A bede zyl prawie 50 lat jeszcze, przynajmniej tak sobie zaplanowalem. Finish to splukanie wszystkiego co sie moglo przylepic i przyklec do kliszy woda destylowana. I wtedy nigdy wiecej ugly spots na emulsji czy na drugiej stronie - od twardej wody.

Teraz sprzet jaki uzywam

1. Koreks Jobo 1520 na 1-4 filmow 35, lub na 2 filmy 120/1x 220
2. HP Combi-Plan na 6 blon cietych 4x5
3. Cibachrome (Ilford) color processing drum na papier 8x10 lub jeden negatyw 5x7
4. Cibachrome (Ilford) Mark II color processing drum na papier 16x20 lub 2 blony ciete 8x10
5. rekawiczki bawelniane, gumowe
6. male nozyczki do ciecia klisz
7. rozne kuwety, najwieksza 20x24
8. dzbanek plastikowy 1 litr z podzialka
9. plastikowy pojemnik 100ml z podzialka
10. strzykawka plastikowa z nierdzewna igla do nasaczania miesa przyprawami (do odmierzania Rodinalu
11. kreciolek do drum'a - Premier rotary drum
12. termometr ze stali nierdzewnej

Oczywiscie sa jeszcze inne rozne rzeczy jak reczniki papierowe, lejek, fartuch, timer kuchenny, woda destylowana, przenosny wentylator, zlew z biezaca woda, jezeli ktos nie ma ciemni a nie chce zakladac filmow do koreksu to worek ciemniowy. Na wieksze formaty juz tylko ciemnia lub pomieszczenie gdzie wygodnie i w calkowitej ciemnosci mozna zalozyc szitki do tanku lub drum'a.

Doszedlem teraz jednak do wniosku, ze trzeba bedzie omowic chemie i poszczegolne etapy wolania z jednego powodu. Jak chcialem wywolywac pierwsze negatywy i zaczalem przegladac, czytac i ogladac to mialem totalny metlik. Bo wystarczy gdzies wpasc na watek o rodinalu i zaraz sa 3 opcje np 6 min, 30 min, godzina i dalej nie wiedzialem co i jak. Wiec w nastepnym poscie napisze jak to robie. Moze jeszcze w tym tygodniu.... Pa

[Persi]

Jak wspomniał przedmówca (przedpiśca) ważnym jest, aby nie przejmować się i nie dążyć do perfekcji absolutnej, która prowadzi do odłożenia zabawy z ciemnią ad acta.

Używam koreksu kaisera do małego obrazka i średniego. Czekam na zamówiony koreks jobo 2500 ze szpulą 2509. Mimo wszystko jest bardziej dostępny i tańszy od Combi-plane. Zestaw jobo kosztuje 460 zł. Combi plane ponad 600 zł.
Ostatnio udało mi się zdobyć koreks jobo 2000 ze szpulą na 13x18. Chyba jeszcze na allegro jest. 8x10 Jak Wojtek planuję wołać w tubie jobodrum4542. Rozmiarami podobna do tej powyżej. Również ma rowki do wołania formatów. Wchodzą w nią 2 szitki 8x10, które są w nim zabezpieczone przed przesuwaniem się po koreksie. Mimo wszystko jest tańsza jest niż jobo expert. Expert kosztuje, bagatelka, powyżej 1500 zł. Za jobo 4542 dałem ze 2 lata temu coś niewiele ponad 100 zł. tylko uwaga trzeba wybierać egzemplarze kompletne ze spinkami zabezpieczającymi. Nie mam maszyny rotacyjnej za to tanie rolki.
Też lubię Rodinal, jest tylko jedno ale, często negatyw wychodzi mało kontrastowy, jak się robi rozcieńczenie 1:100. Ziarnem nie ma się co przejmować przy dużym formacie. Jednak gdybym często wołał, rozrobiłbym d73/id11 i pilnował czasu, temperatury i ustalonej metody wołania. D73 lubi się za to odwdzięczyć i po prostu jest lepszym wywoływaczem od rodinalu.

[sweetek]

ja używałem rodinala w jobo rotacyjnie w stężeniu 1:50, wychodziło fajnie, nawet dało się skalibrować, teraz składam sam d76 i skalibrowałem sobie filmy na n, n+1 i n-1. W zasadzie chodzi o stałość parametrów i powtarzalność. Jak człowiek się już nauczy (wyczuje) co i jak mu wychodzi, to sobie naświetlając negatyw jest w stanie na podstawie pomiaru ekspozycji wyobrazić co mu wyjdzie i wtedy woła mocniej lub słabiej. W szitkach jest fajne to, że każdą ekspozycję można wołać zupełnie inaczej. W średnim formacie trzeba równo naświetlić całą rolkę.

[Persi]

Poprawka mówiłem oczywiście o wywoływaczu d76.
d73 wlazło mi do głowy jako że mam kolegę na sąsiednim forum o nicku d73

[trumil9]

Kolejny skradziony post

Moj pierwszy kontakt z wielkim formatem mial miejsce w czasie spotkania klubu fotograficznego. Nasz kolega przywiozl wykonana samodzielnie drewniana kamere 4x5. Pierwszy raz cos takiego widzialem w "realu", przedtem to byly zdjecia sprzetu. Teraz przyznaje, ze nie potrafilem sobie za bardzo wyobrazic co mozna bylo z niego uzyskac, natomiast calkowicie zostalem zaskoczony umiejetnosciami Zbyszka, ze mimo trudnosci w zdobyciu odpowiednich czesci potrafil zaprojektowac i wykonac urzadzenie, ktore pracowalo i to dobrze, zapewniajac wszystkie ruchy przodu i tylu. Oczywiscie takie rzeczy jak tyl z matowka, mieszek, obiektyw, sruby to byly rzeczy zakupione - gotowe, ale sam projekt i wykonanie - Zbyszka.

W tym czasie wykonywalem zdjecia wylacznie Pentaxem K10D i sama mysl o tym, ze moglbym robic cos na filmie przyprawialo mnie o zawrot glowy z powodu trudnosci jakie bede mial, nie wiedzac w ogole co bede musial zrobic. Moje doswiadczenia z fotografia tradycyjna i ciemnia byly prawie zerowe. Najpierw byla ciemnia w szkole sredniej, gdzie z kolegami produkowalismy kopie zdjec pornograficznych pochodzacych ze swierszczykow z zamiarem sprzedazy w okolicznych liceach. Oczywiscie najpierw zaopatrzylismy wszystkich kolegow, w szkole od razu sie wydalo i juz nigdy wiecej ciemni nie mielismy. Nasze plany aby stwozyc preznie dzialajaca firme majac staly zbyt i ciagly doplyw nowych zdjec (kolega kradl swierszyki swojemu ojcu, ktory trzymal wszystko w piwnicy) spelzly na niczym. Drugi kontakt z analogiem byl kiedy 2 dni robilem zdjecia Praktica DTL3 moje corce. Moj kolega, ktory "sie znal" nastawil mi mowiac: w sloncu tu przekrecisz na 125 a w cieniu na 25. I dzialalo!

Ale zaczalem zbierac informacje, ogladac zdjecia i zakrecilo mi sie w glowie. Mimo wszystkich trudnosci, ktorych nie znalem postanowilem, ze ja tez bede robil na duzych formatach. Pozniej bylo mniej smieszniej. Musialem zrobic plan. Doszedlem do wniosku, ze naucze sie robic zdjecia i je wywolywac najpierw na 35, pozniej na srednim a dopiero na koncu na wielkim formacie. Rzczywistosc zwerifikowala moje plany. Najpierw byly zdjecia na Mamiya 645M. To byl kolor i wywolywal je Zbyszek na C41. Pozniej Sinar 4x5 a dopiero na koncu 35 - FED 2B. Z Sinara i Feda negatywy juz wywolywalem sam.

Gdy zeskanowalem pierwsza szitke z 4x5 siedzialem chyba kilkanascie minut i paatrzylem jak "sroka w gnat" Od tego momentu wiedzialem, ze fotografia zostanie ze mna przez cale zycie. A wiec chyba tytul powinien brzmiec: Magia Fotografii?

Nie - bo trzeba mi bylo dopiero zabaczyc zdjecie z duzego formatu zeby mnie naprawde ruszylo....